altı şapkalı düşünme |
Bedensel olarak enerjik ve dinamik olmak için her sabah
fiziksel egzersiz yapmak gerekir. Enerjik
ve dinamik bir zihne sahip olmak, hızlı düşünebilmek doğru yorum
yapabilmek istiyorsanız zihinsel jimnastiğe de ihtiyacınız var demektir. Düşünme
becerileri ile sorun çözmede izlenebilecek yöntemlerin başında "Altı
Şapkalı Düşünme Tekniği" ile çözüm gelmektedir. Tartışmak; sizin de
bildiğiniz gibi birisi bir konuyu savunduğunda başkasının da ona karşı
çıkmasıdır. Böylece X kişi Y kişiye, Y'de X kişiye karşı davranış sergiler. Her
iki taraf da tartışmayı kazanmanın, konuyu açıklığa kavuşturmaktan daha önemli
olduğunu düşünebilir.
Peki, şapka nedir ? Tartışmakla nasıl bir alakası olabilir? "Şapkanı önüne
koy da düşün" diye de boşuna demeyiz herhalde…Bir şeyi düşünürken genellikle
yaptığımız şey her şeyi aynı anda yapmaya çalışmamızdır. İşin zorluklarını, olumsuz
sonuçlar verebilme olasılıklarını anlamaya çalışırız. Yeni görüşler
geliştirmeyi, daha çok bilgi toplamayı düşünürüz. Bu sırada, araya girmeye
çalışan duygularımızı ve sezgilerimizi de göz ardı edemeyiz. Bütün bu zor
düşünceleri birbirinden ayırabilir miyiz ? Neden, tüm düşüncelerimize uyacak
bir tek yol olduğunu düşünürüz ? Niçin, her şeyi bir anda yapmaya çalışırız ? Değişik
renklerdeki altı şapka, düşüncenin bütün temel yönlerini temsil eder.
Edward De Bono ; Bilginin tek başına, bir düşünme süreciyle desteklenmediği zaman herhangi bir değeri olmayacağını belirtmiş, zeka katsayısı yüksek insanların aynı zamanda iyi birer düşünür oldukları yönündeki savın geçerli olmadığına dikkati çekmiştir. Edward de Bono'nun Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin temelinde, düşüncelerimizi altı farklı bakışı simgeleyen farklı renklerdeki şapkaları takarak ortaya koymak ve yaratıcılığımızı geliştirmek yatıyor. Altı şapkalı düşünme tekniği ile düşünür duyguların, mantığın, bilginin ,umut ve yaratıcılığın hepsine aynı anda dikkat etmek yerine onlarla ayrı ayrı ilgilenebilme olanağı sağlar.
Edward De Bono ; Bilginin tek başına, bir düşünme süreciyle desteklenmediği zaman herhangi bir değeri olmayacağını belirtmiş, zeka katsayısı yüksek insanların aynı zamanda iyi birer düşünür oldukları yönündeki savın geçerli olmadığına dikkati çekmiştir. Edward de Bono'nun Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin temelinde, düşüncelerimizi altı farklı bakışı simgeleyen farklı renklerdeki şapkaları takarak ortaya koymak ve yaratıcılığımızı geliştirmek yatıyor. Altı şapkalı düşünme tekniği ile düşünür duyguların, mantığın, bilginin ,umut ve yaratıcılığın hepsine aynı anda dikkat etmek yerine onlarla ayrı ayrı ilgilenebilme olanağı sağlar.
Beyaz şapka: Beyaz; tarafsız ve objektiftir. Bu şapka
objektif olgular ve rakamlarla ilgilidir. Beyaz şapkaca düşünmenin amacı pratik
olmaktır.
Elimizde ne gibi bilgiler var?
Daha hangi bilgiler gerekiyor?
Eksik bilgiler nelerdir?
Gerekli bilgileri nasıl elde ederiz?
Ne tür sorular sormalıyız?
Kırmızı şapka: Kırmızı; öfke, tutku ve duyguyu çağrıştırır.
Duygusal bir bakış açısı verir. Amacı arka planda yer alan duygusal algılama
biçimini görünür kılmaktır. Kırmızı şapka takmak düşünüre ”Konu hakkında
duygularım bunlardır”deme olanağı sağlar. Duyguları düşünmenin önemli bir
parçası olarak meşrulaştırır. Duyguları görünür kılar,böylece duygular düşünme
haritasının veya harita üzerinde rotayı çizen değer sisteminin de bir parçası
olurlar.
Siyah şapka: Siyah; karamsar, olumsuz ve kötümserdir. Bir
şeyin niçin yapılmayacağını görür. Eleştirme şapkasıdır, ancak bir tartışmada
taraf tutmak anlamına gelmez. Düşünme yöntemindeki hatalara işaret edebilir.
Sarı şapka: Sarı; güneş gibi aydınlık ve olumludur.
İyimser, umutlu ve olumlu düşünme ile ilgilidir. Bu düşünüş, değerli ve yararlı
olan şeyleri araştırır ve mantıklı destekler arar. Yapıcı ve üreticidir, somut
teklifler ve öneriler ortaya çıkar.
Bunun ne gibi yararları var?
Bundan kim yararlanacak?
Bu yararlar nasıl ortaya çıkabilir?
Yeşil şapka: Yeşil; bereket ve verimli büyüme demektir.
Yaratıcılık ve yeni fikirlerle ilgilidir. Bu şapkayı takan yaratıcı düşünmenin
kavramlarını kullanır. Yaratıcı duraksamayla düşünür. Bir an için duraksayarak
bulunduğu noktada alternatif fikirlerin olup olmayacağını araştırır. Düşünür bu
fikirden ileri doğru hareket ederek yeni bir fikre ulaşır. Kışkırtma yeşil
şapka düşünmesinin önemli bir unsurudur. Kışkırtma olağan düşünme kalıplarının
dışına çıkmamız için kullanılır
Mavi şapka: Mavi; serinkanlılığı temsil eder ve her şeyin
üstündeki göğün rengidir. Düşünme sürecinin düzenlenmesi ve kontrolü ile
uğraşır, mavi şapka düşünürü orkestra şefi gibidir.
Bundan sonra ne yapmalıyız?
Şu ana değin neler başardık?
Şapkalar işlevleriyle değil renkleriyle tanımlanır,bunun iyi
bir gerekçesi vardır. Eğer bir kişiden bir konu hakkındaki duygusal tepkilerini
ortaya koymasını isterseniz, ondan dürüst bir cevap almanız hemen hemen
olanaksızdır. Çünkü insanlar duygusal olmanın yanlış bir şey olduğunu
düşünürler. Ancak "kırmızı şapka" terimi tarafsızdır. Birisinden bir
süre için "Siyah şapkasını çıkarmasını istemek", ondan "Bu kadar
olumsuz olmayı bırakmasını" istemekten daha kolaydır. Renklerin
tarafsızlığı,şapkaların sıkıntı duymadan kullanılmalarını sağlar. Düşünme
faaliyeti tasvip edilmeme ya da kınanma tehlikeleri olmayan kuralları
tanımlanmış bir oyun haline gelir. Şapkalara doğrudan göndermelerde bulunur.
Örnek uygulama:
1. kısım http://www.youtube.com/watch?v=nL7_GDW6A0I
2. kısım http://www.youtube.com/watch?v=kTQIvvjd8Vc
Üniversite hayatımda en çok eğlendiğim projelerden biridir, bu konu hakkında bir video hazırlamıştık. Video hala youtube da yayında.
YanıtlaSilvideonuzun uzantısını yazabilirseniz bende izleyip bloga koymak isterim
SilMemnuniyet duyarım.
Sil1. Kısım : http://www.youtube.com/watch?v=kTQIvvjd8Vc
2. Kısım : http://www.youtube.com/watch?v=kTQIvvjd8Vc
bunları siz mi hazırlamıştınız izlemiştim daha önce.. 2 kısımında uzantısını aynı vermişsiniz ayrı ayrı ekledim ben bloga teşekkür ederim..
SilEvet ben hazırlamıştım 2010 yılında, çok başarılı olduğunu düşünmüyorum fakat eğlenceliydi. Rica ederim.
YanıtlaSil